België erkent als eerste Europees land ecocide als misdaad op internationaal niveau

Het Federale Parlement van België heeft vandaag gestemd voor een nieuw wetboek van strafrecht voor het land, dat voor het eerst in Europa de erkenning van het misdrijf ecocide op zowel nationaal als internationaal niveau bevat.

Op nationaal niveau zal het nieuwe misdrijf ecocide, dat bedoeld is om de ernstigste gevallen van aantasting van het milieu , zoals grote olierampen, te voorkomen en te bestraffen, van toepassing zijn op individuen in de hoogste posities met beslissingsbevoegdheid en op bedrijven. Individuen kunnen tot 20 jaar gevangenisstraf krijgen, terwijl bedrijven boetes tot 1,6 miljoen euro kunnen krijgen. 

Binnen de federale monarchie van België valt de binnenlandse milieuwetgeving voornamelijk onder de verantwoordelijkheid van de drie regionale regeringen van Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Het toepassingsgebied van deze nieuwe wet is beperkt tot gebieden die onder de jurisdictie van de federale overheid vallen, waaronder de Noordzee en het beheer van nucleair afval. 

De beperkte binnenlandse reikwijdte van het nieuwe wetsvoorstel is geen reden om het belang van deze ontwikkeling af te wijzen, zegt Patricia Willocq, directeur van Stop Ecocide België:
"Afgelopen november bereikte de Europese Unie, na maanden van onophoudelijk pleiten door een diverse coalitie van politieke bondgenoten, een akkoord om een nieuw specifiek misdrijf op te nemen in haar onlangs herziene richtlijn over milieumisdaden, dat gericht is op 'gevallen die vergelijkbaar zijn met ecocide'. Nu moeten alle 27 lidstaten hun nationale strafwetboeken in overeenstemming brengen met deze bijgewerkte richtlijn, een proces dat zich zal uitstrekken tot de drie gewesten van België. We verwachten dat deze inspanning de verschillen tussen het federale en regionale milieustrafrecht aanzienlijk zal verkleinen. Aangezien België het voorzitterschap van de Europese Unie bekleedt, zou deze richtlijn de gewesten moeten aanmoedigen om hun rol te spelen op het gebied waarvoor zij bevoegd zijn."

"België staat nu in de voorste gelederen van een echt wereldwijd gesprek over het strafbaar stellen van de ergste schade aan de natuur en moet blijven pleiten voor de erkenning van ecocide bij het Internationaal Strafhof, naast genocide. Om de natuur volledig te beschermen, is het noodzakelijk dat diegenen die moedwillig grote delen van de natuurlijke wereld vernietigen en op hun beurt onnoemelijk menselijk leed veroorzaken, strafbaar worden gesteld. We zullen campagne blijven voeren om ecocide uit te roeien in België en de rest van de wereld." 

Bovendien is België het eerste Europese land dat ecocide in zijn wetboek van strafrecht erkent als een internationaal misdrijf, gebaseerd op de consensusdefinitie die in 2021 werd voorgesteld door het panel van onafhankelijke deskundigen (IEP), bijeengeroepen door de Stop Ecocide Foundation. 

Het land heeft genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en het misdrijf agressie al erkend en voegt nu een natuurgericht element toe aan zijn wetboek van strafrecht door een vijfde misdrijf onder internationaal recht te erkennen: ecocide. 

Samuel Cogolati, lid van het Federale Parlement (Ecolo (Groene) Partij), die een belangrijke rol heeft gespeeld bij het bepleiten van de opname van ecocide in het nieuwe wetboek van strafrecht, zei,
"Na 4 jaar strijd in het Parlement en in de burgermaatschappij, komt ons wetboek van strafrecht eindelijk de planeet te hulp: de ergste aanvallen op het milieu zullen binnenkort strafbaar worden gesteld. Onze mobilisatie werpt vruchten af! Laten we een sterk signaal afgeven aan de internationale gemeenschap: het Belgische parlement erkent ecocide als vijfde 'internationale misdaad'.

Jojo Mehta, CEO en medeoprichter van Stop Ecocide International, zei:
"België heeft vandaag sterk leiderschap getoond, niet alleen op nationaal niveau, maar namens ons allemaal die kwetsbaarder worden en wiens middelen van bestaan direct worden bedreigd wanneer de machtigsten in de samenleving beslissingen nemen die resulteren in massale milieuvernietiging .

"Op elk niveau groeit er momenteel een echte dynamiek rond het gesprek over ecocide wetgeving. We hebben het afgelopen jaar een groeiende lijst van staten gezien die concrete stappen hebben gezet in de richting van nieuwe binnenlandse ecocide-misdrijven, waaronder Nederland, Schotland, Mexico, Brazilië, Engeland, Italië en Spanje. 

"Met prominente stemmen zoals die van België die de weg wijzen, wordt er internationaal tastbare vooruitgang geboekt, vooral in Europa na de overeenkomst in november vorig jaar om milieumisdrijven op te nemen in de herziene richtlijn van de EU over milieumisdrijven. 

"Ik twijfel er niet aan dat we in de nabije toekomst internationale erkenning van het misdrijf ecocide zullen zien."

Er is aanzienlijke steun vanuit de burgermaatschappij voor de opname van ecocide in het bijgewerkte wetboek van strafrecht, waarbij een petitie van Greenpeace meer dan 43.000 handtekeningen heeft opgeleverd.

Greenpeace maakte deel uit van een coalitie van organisaties die in België actief zijn en zich verenigden rond deze kwestie, waaronder Stop Ecocide International, Canopea, Rise for Climate, Climate Justice for Rosa, Fondation européen pour le droit du vivant, Kaya, Climate Coalition en de Grootouders voor het Klimaat.