OVEREENKOMST BEREIKT! EU stelt ernstige milieuschade "vergelijkbaar met ecocide" strafbaar
Samenvatting:
De EU is overeengekomen om een nieuw strafbaar feit te creëren dat gericht is op het bestraffen van de ernstigste misdaden tegen het milieu.
Nieuwe wet gericht op het voorkomen en bestraffen van "gevallen die vergelijkbaar zijn met ecocide".
De baanbrekende beslissing komt na maandenlange onderhandelingen tussen de Europese Raad, de Commissie en het Parlement en weerspiegelt de aanbeveling van het Europees Parlement eerder dit jaar om "ecocide-misdrijven" aan te pakken.
De tekst zal de komende maanden formeel worden aangenomen, maar het allerbelangrijkste politieke akkoord is bereikt.
De EU is overeengekomen om een nieuw strafbaar feit in de wet op te nemen dat bedoeld is om de ernstigste misdaden tegen het milieu te bestraffen.
Donderdagmiddag heeft de Europese Unie in Brussel de aanscherping van haar 'richtlijn inzake de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht' goedgekeurd. De richtlijn zal nu bepalingen bevatten om specifieke ernstige gevallen van vernietiging van ecosystemen, waaronder vernietiging van habitats en illegale houtkap, direct aan te pakken.
Hoewel in de uiteindelijke tekst het woord "ecocide" niet voorkomt, heeft de EU duidelijk nota genomen van de tekst die eerder dit jaar door het Europees Parlement is voorgesteld om misdaden op het gebied van ecocide aan te pakken¹, evenals van het groeiende aantal wetsvoorstellen over ecocide die zowel in Europa als in de rest van de wereld zijn ingediend en in behandeling zijn.
Leden van het Europees Parlement waaronder Marie Toussaint (6e van links), Virginijus Sinkevicius (4e van rechts) en Antonius Manders (6e van rechts, die de onderhandelingen van het Parlement leidde).
De definitieve tekst werd donderdag gepubliceerd na maandenlange onderhandelingen ("trilogen") tussen de Europese Raad, de Commissie en het Parlement over onder andere de oprichting van een "gekwalificeerd strafbaar feit" dat is gericht op het voorkomen en bestraffen van de ernstigste milieuschade, waaronder, zoals in de begeleidende overwegingen wordt gespecificeerd, "gevallen die vergelijkbaar zijn met ecocide". De tekst zal in de komende maanden formeel worden aangenomen, maar het allerbelangrijkste politieke akkoord is bereikt.
De door het Europees Parlement voorgestelde tekst volgde op een unanieme stemming van de Commissie juridische zaken in maart 2023, waarin werd voorgesteld dat "de lidstaten ervoor zorgen dat gedragingen die ernstige en wijdverspreide, langdurige of onomkeerbare schade veroorzaken, worden behandeld als een bijzonder ernstig strafbaar feit en als zodanig worden bestraft overeenkomstig de rechtsstelsels van de lidstaten".
Dit sluit nauw aan bij de voorgestelde definitie van ecocide als internationaal misdrijf, opgesteld door een onafhankelijk panel van experts bijeengeroepen door de Stop Ecocide Foundation in 2021², een definitie die heeft geleid tot een snel groeiende belangstelling van regeringen, juristen, academici en de media over de hele wereld.
De definitieve tekst van de EU is in overeenstemming met de geest van de internationale definitie en is de eerste keer dat een wetgevende tekst op Europees niveau massavernietiging van de natuur als een misdaad op zich erkent.
De publieke belangstelling voor erkenning van ecocide/misdaden op ecocide-niveau is onmiskenbaar aanwezig en groeit. Een coalitie van politici, NGO's en maatschappelijke organisaties voert al meer dan een jaar campagne voor de opname ervan in de richtlijn. Een online petitie, georganiseerd door WeMove Europe en Avaaz, ontving meer dan 617.000 handtekeningen³.
Jojo Mehta, medeoprichter en CEO van Stop Ecocide International, zei:
"We zijn erg blij met dit resultaat. De goedgekeurde tekst is een enorm belangrijke stap en een enorme overwinning voor de natuur, die de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht in de hele EU aanzienlijk versterkt.
"Het Europees Parlement toonde in maart echt leiderschap door te pleiten voor een sterke tekst, en de onderhandelingen met de Commissie en de Raad hebben geresulteerd in een richtlijn die de lidstaten echt zal helpen om milieuschade veel serieuzer te behandelen.
"We zien aan de snel groeiende dynamiek van het initiatief voor de ecocide-wetgeving dat de Europese staten niet lang zullen wachten om er in hun eigen rechtsgebied dieper op in te gaan.
"Sterker nog, ik twijfel er niet aan dat, nu deze richting snel wordt bepaald, het slechts een kwestie van tijd is voordat ecocide op elk niveau in het strafrecht wordt erkend."
Marie Toussaint, lid van het Europees Parlement, die een centrale rol speelde in de onderhandelingen, zei,
"De aangenomen tekst kan een nieuw tijdperk van milieugeschillen in Europa inluiden, omdat we een fundamentele overwinning hebben behaald die verder zou moeten reiken dan onze grenzen. In de Europese politieke context is deze tekst een steunpunt voor al diegenen die het milieu verdedigen voor de rechtbank en vechten tegen de straffeloosheid van criminele bedrijven die maar al te vaak de wetten aan hun laars lappen en zich vandaag inzetten om de milieudemocratie in Europa te ontrafelen.
"Milieucriminaliteit neemt wereldwijd explosief toe, wordt nu net zo lucratief geacht als drugshandel en draagt bij aan de vernietiging van de leefomstandigheden op aarde. Met deze overeenkomst neemt de Europese Unie de meest ambitieuze wetgeving ter wereld aan. We zullen ervoor blijven vechten dat we levende wezens nooit meer schade kunnen toebrengen uit winstbejag. Het is nu van essentieel belang dat de EU-lidstaten een amendement voorstellen voor de opname van een zelfstandig misdrijf van ecocide in het statuut van Rome van het Internationaal Strafhof."
Giulio Carini, Communications Manager bij WeMove Europe, zei:
"We zijn een stap dichter bij het stoppen van de vernietiging van onze planeet. Met het voorstel van vandaag hebben we een tekst in de wacht gesleept die de weg vrijmaakt om ervoor te zorgen dat we de natuur kunnen beschermen door middel van het strafrecht. Deze vooruitgang is het resultaat van de druk die mensen hebben uitgeoefend - nadat meer dan 600.000 mensen in heel Europa de EU hebben gevraagd om van ecocide een misdaad te maken."
Dit jaar zijn er wetsvoorstellen voor ecocide ingediend of in behandeling in België, Nederland, Italië en Spanje. Stop Ecocide International is van mening dat elk nieuw wetsvoorstel over ecocide een signaal afgeeft aan de beleidsmakers in de EU dat er oprechte politieke en culturele belangstelling bestaat voor zinvolle juridische actie gericht op het voorkomen en bestraffen van de ernstigste schade aan de natuur.
Definitieve tekst van december 2023:
https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-16069-2023-INIT/en/pdf
