EU: unanieme stemming in juridische commissie om misdaden op ecocide-niveau te erkennen
Vandaag is de EU een belangrijke stap dichter bij de erkenning van ecocide gekomen in de herziene richtlijn voor de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht.
De laatste en in de context van deze richtlijn belangrijkste commissie, de commissie juridische zaken (JURI), heeft vandaag unaniem gestemd voor het opnemen van de ernstigste milieudelicten - algemeen bekend als "ecocide" - in de voorgestelde tekst voor de richtlijn, die op 17 april aan het EU-Parlement zal worden voorgelegd.
In de voorgestelde tekst worden formuleringen gebruikt die zeer dicht in de buurt komen van de internationale consensusdefinitie van ecocide (juni 2021) die is voorgesteld door het panel van onafhankelijke deskundigen (IEP) dat is bijeengeroepen door de Stop Ecocide Foundation. Er is een specifieke definitie voor de "ernstigste misdaden" opgenomen, waarbij rekening is gehouden met de voorwaarden voor schade die in het ontwerp van het IEP worden gebruikt: "ernstig en wijdverspreid of langdurig of onomkeerbaar" (waarbij de overeenkomstige definities van die termen* ook nauw aansluiten bij die in het IEP-ontwerp). Het voorstel draagt de lidstaten op ervoor te zorgen dat deze ernstigste misdrijven in hun rechtsstelsel dienovereenkomstig worden bestraft.
Het woord "ecocide" wordt specifiek gebruikt in de overweging** (preambule) van de voorgestelde richtlijn, waar het wordt gekoppeld aan dezelfde voorwaarden van ernstige en wijdverspreide, langdurige of onomkeerbare schade.
Dit is de eerste keer dat een dergelijke definitie is opgenomen in een wetgevende tekst op Europees niveau. Drie jaar geleden was het begrip ecocide vrijwel onbekend in de EU. Dankzij toegewijde bewustmaking en diplomatieke, juridische en politieke pleitbezorging (in het bijzonder van de onvermoeibare Marie Toussaint MEP en haar ontembare team) zal het EU Parlement deze tekst op 17 april als een historische primeur kunnen goedkeuren.
Dit zou een zeer sterk signaal zijn voor de daaropvolgende discussie of "trialoog" met de EU-Commissie en de Raad van Ministers om tot een definitieve tekst voor de herziene richtlijn te komen.
Ondertussen blijft de steun van de burgermaatschappij voor de erkenning van ecocide in de EU groeien, met acties waaraan het publiek en NGO's, bedrijven en andere organisaties zich kunnen aansluiten:
*Artikel 2 (definities)
"Ernstig" in de zin van artikel 3, lid 1 bis, betekent schade die zeer ernstige nadelige veranderingen, verstoring of aantasting van een element van het milieu inhoudt, met inbegrip van ernstige gevolgen voor het menselijk leven of de natuurlijke hulpbronnen;
"Wijdverspreid" betekent voor de toepassing van artikel 3, lid 1 bis, schade die zich uitstrekt tot buiten een beperkt geografisch gebied, staatsgrenzen overschrijdt of wordt geleden door een heel ecosysteem of een hele soort of een groot aantal mensen;
Onder "langdurig" wordt in de zin van artikel 3, lid 1 bis, verstaan schade die niet binnen een redelijke termijn door natuurlijke regeneratie kan worden hersteld;
Artikel 3 (overtredingen)
De lidstaten zorgen ervoor dat gedrag dat ernstige en hetzij wijdverspreide, hetzij langdurige of onomkeerbare schade veroorzaakt, wordt behandeld als een delict van bijzondere ernst en als zodanig wordt bestraft overeenkomstig de rechtsstelsels van de lidstaten.
**Recital (met ecocide)
Wanneer een milieumisdrijf ernstige en wijdverspreide of langdurige of onomkeerbare schade toebrengt aan de kwaliteit van de lucht, de kwaliteit van de bodem of de kwaliteit van het water, of aan de biodiversiteit, ecosysteemdiensten en -functies, dieren of planten, moet dit worden beschouwd als een misdrijf van bijzondere ernst en als zodanig worden bestraft overeenkomstig de rechtsstelsels van de lidstaten, met inbegrip van ecocide, waarvoor de Verenigde Naties momenteel werken aan een officiële internationale definitie.