Internationale topadvocaten stellen definitie van "ecocide" op
Internationale topadvocaten stellen definitie van "ecocide" op
75 jaar nadat Misdaden tegen de Menselijkheid en Genocide werden bedacht in Neurenberg
Internationaal jurist Philippe Sands QC en internationaal rechter Florence Mumba* zijn covoorzitters van een panel van deskundigen voor de juridische definitie van "ecocide" als mogelijk internationaal misdrijf naast oorlogsmisdaden, genocide en misdaden tegen de menselijkheid. Het panel begint deze maand met voorbereidend werk en zal de definitie in de eerste maanden van 2021 opstellen. Het panel is bijeengeroepen door de Stop Ecocide Foundation op verzoek van geïnteresseerde parlementariërs van regeringspartijen in Zweden.
Het concept om massale beschadiging en vernietiging van ecosystemen of "ecocide" op mondiaal niveau strafbaar te stellen, heeft de afgelopen maanden gestaag aan kracht gewonnen sinds de kleine eilandstaten Vanuatu en de Malediven in december vorig jaar tijdens de jaarlijkse Vergadering van Staten die Partij zijn bij het Internationaal Strafhof opriepen tot "serieuze overweging" van dit idee. President Macron van Frankrijk heeft actief beloofd om het idee te verdedigen en de nieuw gevormde Belgische regering heeft diplomatieke actie toegezegd om het te steunen. Nu zal een indrukwekkende lijst van internationale en milieuwetenschappers zich buigen over de beste definitie.
De timing is krachtig. Op 20 november is het precies 75 jaar geleden dat de processen van Neurenberg tegen hooggeplaatste nazi-officieren in 1945 werden geopend, en Philippe Sands QC, medevoorzitter van het Ecocide drafting panel, zal een van de sprekers zijn op een ceremonieel evenement dat zal worden gehouden in Neurenbergs historische Rechtszaal 600, waar de processen plaatsvonden. Sands' bekroonde boek East West Street documenteert de oorsprong van - en de advocaten achter - de termen Misdaden tegen de Menselijkheid en Genocide, die voor het eerst werden gebruikt in diezelfde rechtszaal. Het verhaal is verweven met Sands eigen familiegeschiedenis, omdat deze advocaten (respectievelijk Hersch Lauterpacht en Rafael Lemkin) studeerden in de geboortestad van Sands' Joodse grootvader. Sands' eigen keuze voor een carrière en specialisatie in internationaal publiek- en milieurecht brengt hem nu bij het definiëren van een nieuw internationaal misdrijf - ecocide - in de context van een nieuwe wereldwijde dreiging: de klimaat- en biodiversiteitscrisis.
"Vijfenzeventig jaar geleden werden 'misdaden tegen de menselijkheid' en 'genocide' voor het eerst uitgesproken, in Neurenbergs Rechtszaal 600, en ik hoop dat deze groep kan putten uit de ervaring sinds die dag om een definitie te smeden die praktisch, effectief en duurzaam is, en die misschien steun zal krijgen om een wijziging van het ICC-Statuut mogelijk te maken. Het is een voorrecht om met zo'n fijne en representatieve groep te mogen werken, in de schaduw en geest van degenen die ons 'misdaden tegen de menselijkheid' en 'genocide' hebben gegeven, Hersch Lauterpacht en Rafael Lemkin."
Sands wordt in het redactiepanel bijgestaan door een aantal zwaargewichten onder de rechters en advocaten. Medevoorzitter Justice Florence Mumba is rechter bij het ECCC (Rode Khmer Tribunaal) en voormalig opperrechter in Zambia. "Ik ben vereerd om deel te nemen. Een internationaal misdrijf van ecocide kan belangrijk zijn in die zin dat de verantwoordelijkheid van individuen en staten kan worden geregeld om een evenwicht te bereiken voor het voortbestaan van zowel de mensheid als de natuur," stelt Mumba.
Jojo Mehta, voorzitter van de Stop Ecocide Foundation die opdracht gaf voor het werk van het panel, legt het belang van het project uit: "Er zijn in de loop der jaren werkdefinities van 'ecocide' geweest en het algemene concept - massale beschadiging en vernietiging van ecosystemen - wordt redelijk goed begrepen. Maar wanneer parlementariërs uit een aantal landen, van Europese staten tot eilanden in de Stille Oceaan, deze definitie zullen overwegen in het licht van een mogelijk voorstel aan het ICC, moet de tekst die de komende maanden ontstaat zowel duidelijk als juridisch robuust zijn. Het is van vitaal belang dat het redactiepanel beschikt over diepgaande relevante juridische expertise en een breed geografisch perspectief."
Ze is erg blij met de samenstelling van het panel: "We zouden niet blijer kunnen zijn met het kaliber van de expertise die dit project heeft aangetrokken. Het laat zien dat in de juridische wereld wordt erkend dat ecocide naast genocide en misdaden tegen de menselijkheid kan, en nu misschien wel moet, worden beschouwd als een van de 'ernstigste misdaden die de mensheid als geheel aangaan'. Het is een eer om met deze rechters en advocaten samen te werken en een buitengewoon moment om het project te lanceren op het moment dat de eerste internationale processen in Neurenberg worden herdacht."
Panelleden en commentaar:
In het panel zit ook voormalig ICC-rechter Tuiloma Neroni Slade uit Samoa in de Stille Oceaan, waar eilandstaten de gevolgen van klimaatverandering al voelen in de vorm van een stijgende zeespiegel en extreme weersomstandigheden; en Pablo Fajardo, de bekroonde Ecuadoraanse advocaat die het opnam tegen Chevron vanwege de enorme olievervuiling in het regenwoud van de Amazone. Fajardo legt uit: "Ik woon in het Ecuadoraanse Amazonegebied. Van hieruit ben ik getuige van de manier waarop dagelijks misdaden worden begaan tegen de natuur, tegen het leven. Deze misdaden eisen hun tol van de mensheid, ze blijven niet beperkt tot Ecuador... en ze blijven onbestraft door het grote rechtsvacuüm dat wereldwijd bestaat."
Professor Christina Voigt (Universiteit van Oslo), voorzitter van de werkgroep Klimaatverandering van de IUCN Wereldcommissie voor Milieuwetgeving en lid van de IUCN Taskforce Klimaatverandering, ziet een potentieel afschrikmiddel in het nieuwe misdrijf: "We zien zowel systemische, wijdverspreide als opzettelijke vernietiging van het milieu zonder duidelijke gevolgen. Door vast te stellen dat - boven een bepaalde drempel van ernst - dergelijke handelingen of nalatigheden misdrijven zijn, kunnen we niet alleen de verantwoordelijken voor het gerecht brengen, maar ook - en dat is nog belangrijker - verdere vernietiging voorkomen."
Internationaal strafrechtadvocaat Richard J Rogers, oprichtend partner van Global Diligence LLP, uitvoerend directeur van Climate Counsel en medevoorzitter van het panel, schetst de uitdaging van het ontwikkelen van een definitie: "Aan de ene kant moet elk nieuw misdrijf proberen de ergste schendingen tegen de natuurlijke omgeving of atmosferische systemen aan te pakken. Aan de andere kant moet het voldoen aan de basisnormen van het strafrecht, waaronder rechtszekerheid en oorzakelijk verband."
Rodrigo Lledó is directeur van de internationale stichting FIBGAR van de bekende strafpleiter Baltasar Garzón. Zijn interesse is om "bij te dragen aan het opbouwen van een zeer consistente definitie van ecocide, toepasbaar door elke rechter... wie een activiteit uitvoert die een hoog risico creëert op het veroorzaken van ernstige schade aan de natuur moet adequate voorzorgsmaatregelen nemen, en als dit niet het geval is, moet de persoon verantwoordelijk worden gehouden."
Groeiende overheidssteun
Er is steeds meer steun van staten voor het streven om van ecocide een internationaal misdrijf te maken: afgelopen december riepen de kleine eilandstaten Vanuatu en de Malediven op om ecocide serieus in overweging te nemen op de vergadering van het Internationaal Strafhof; eerder dit jaar drong de Zweedse arbeidersbeweging er bij Zweden op aan om het voortouw te nemen bij het voorstellen ervan; in juni beloofde president Macron van Frankrijk om het op het internationale toneel te verdedigen. Ook paus Franciscus heeft verklaard dat hij vindt dat ecocide moet worden toegevoegd aan de lijst van internationale misdaden; onlangs ontving hij Valérie Cabanes, lid van de adviesraad van Stop Ecocide, voor een audiëntie. Vorige maand beloofde de nieuw gevormde Belgische regering "diplomatieke actie te ondernemen om ecocide misdaden te stoppen", en twee moties over ecocide zijn onlangs ingediend bij het Zweedse parlement, een van de Linkse Partij en een van de Groenen/Sociaal-Democraten.
Volledige details van het ontwerppaneel:
Medevoorzitters
Philippe Sands QC (UK/Frankrijk), Matrix Chambers / UCL
Florence Mumba (Zambia), internationaal rechter, Buitengewoon Kamer voor de Rechtbanken van Cambodja, voormalig rechter in het Hooggerechtshof van Zambia
Co-afgevaardigden
Kate Mackintosh (UK/USA), uitvoerend directeur, Promise Institute, UCLA
Richard J Rogers (VK), oprichtend partner, Global Diligence LLP, uitvoerend directeur, Climate Counsel
Panelleden
Rodrigo Lledó (Chili), directeur Internationale Stichting FIBGAR van Baltasar Garzon (Spanje)
Rechter Tuiloma Neroni Slade (Samoa), voormalig ICC-rechter
Syeda Rizwana Hasan (Bangladesh), directeur van Bangladesh Vereniging voor Milieuwetgeving
Prof. Charles Jalloh (Sierra Leone), Florida International University / Int. Juridische Commissie
Valérie Cabanes (Frankrijk), internationaal jurist en mensenrechtendeskundige
Pablo Fajardo (Ecuador), hoofdadvocaat in Chevron-zaak, winnaar Goldman Prize en CNN Hero Award
Prof. Christina Voigt (Noorwegen), klimaatrechtdeskundige, Universiteit van Oslo
Alex Whiting (VS), voormalig coördinator vervolging ICC, hoogleraar praktijk, Harvard Law School
Convenor
Jojo Mehta, voorzitter, Stop Ecocide Foundation
*Dior Fall Sow vervangt Florence Mumba die zich in december 2020 om persoonlijke redenen moest terugtrekken uit het panel. Lees hier meer