Vanuatu roept Internationaal Strafhof op om erkenning misdrijf ecocide serieus te overwegen
Op 3 december 2019 heeft de eilandstaat Vanuatu in de Stille Oceaan in Den Haag, tijdens de jaarlijkse Vergadering van Staten die Partij zijn bij het Internationaal Strafhof (ICC), een moedige verklaring afgelegd - dat de Vergadering serieus zou moeten overwegen om het mandaat van het hof uit te breiden met een misdrijf van ecocide.
Ambassadeur John Licht van Vanuatu sprak namens zijn regering tot de voltallige vergadering van de Vergadering: "Een wijziging van het Statuut van Rome zou daden die neerkomen op ecocide strafbaar kunnen stellen. Wij geloven dat dit radicale idee serieuze discussie verdient."
Dit kwam in de context van Vanuatu's verklaarde inzet voor universele rechtspraak voor de ernstigste misdaden, en ook de vaststelling dat de stijging van de zeespiegel en andere gevolgen van de klimaatverandering Vanuatu's vermogen om duurzame ontwikkeling te bereiken in het kader van de SDG-agenda voor 2030 in gevaar blijven brengen.
Op zoek naar gerechtigheid voor massale vernietiging van de natuurlijke omgeving en de gevolgen van de opwarming van de aarde, suggereerde de officiële verklaring van Vanuatu dat de Vergadering van Staten die Partij zijn bij uitstek geschikt is om na te denken over het afwenden van een klimaatramp en het veiligstellen van genoegdoening voor slachtoffers via het internationale rechtssysteem.
De verklaring ging verder: "De wetenschap geeft aan dat de opwarming van de aarde reëel is en alleen maar erger en catastrofaal zal worden als we niet de snelle en ingrijpende veranderingen bewerkstelligen die nodig zijn om de temperatuur onder de 1,5 graden te houden. Daarom zou het versterken van de internationale rechtsorde om ons gemeenschappelijk erfgoed en milieu te beschermen onze gezamenlijke nalatenschap kunnen zijn."
Dit is de eerste keer sinds 1972 dat een vertegenwoordiger van een staat formeel heeft opgeroepen tot erkenning van ecocide op een internationaal forum van dergelijke vertegenwoordigers. De laatste persoon die dat deed was de Zweedse premier Olof Palme in 1972 op de VN-conferentie over het milieu in Stockholm, waar hij de lucht en de oceanen beschreef als een gemeenschappelijk milieu waarvoor we allemaal een zorgplicht hebben en verklaarde dat "ecocide... dringend internationale aandacht vereist"
Ambassadeur Licht merkte na zijn toespraak op: "We moeten een sterke brug slaan tussen wetenschap en wettelijke wegen om te onderzoeken hoe de Staten die Partij zijn via hun relevante internationale instellingen het best besprekingen kunnen beginnen over het vinden van een wettelijke oplossing voor de voortdurende vernietiging van de natuurlijke omgeving en het klimaatsysteem van de aarde - wat wij ecocide noemen.
"Vanuatu staat niet alleen in de klimaatcrisis", vervolgde hij. "Samenlevingen over de hele wereld worden geconfronteerd met vergelijkbare uitdagingen die levens blijven eisen en de economische rijkdom van getroffen regio's op een ongekende schaal blijven vernietigen. Vanuatu is van mening dat de Vergadering van het ICC relevant moet blijven in het licht van de grootste bedreigingen van de mensenrechten in de geschiedenis van de mensheid - ze moet serieus nadenken over amendementen om ecocide als vijfde misdrijf op te nemen in het Statuut van Rome."
De officiële verklaring aan de voltallige vergadering kwam kort na een nevenevenement georganiseerd door de Republiek Vanuatu over "Onderzoek en vervolging van ecocide: de huidige en toekomstige rol van het ICC". Het evenement werd voorgezeten door ambassadeur Licht en er waren sprekers uit Tuvalu en Kiribati, een nieuwe lidstaat van het ICC. Kiribati is vorige maand toegetreden tot het Statuut van Rome van het ICC, na een belangrijke rondetafelbijeenkomst eerder dit jaar in Port Vila, de hoofdstad van Vanuatu. Ook advocaten uit Frankrijk en Chili, internationaal strafpleiter Richard Rogers en de medeoprichter van Stop Ecocide, Jojo Mehta, spraken.
Jojo Mehta zei: "Het panel evenement was vol en de sfeer geladen. Dit is een idee waar het niet alleen tijd voor is, het had al veel eerder moeten gebeuren. Het is geëngageerd en moedig van Vanuatu om de stap te zetten om openlijk op te roepen tot het overwegen van een misdaad als ecocide, en uit de reacties van vandaag bleek duidelijk dat ze niet alleen zullen staan. Het politieke klimaat verandert, als erkenning van het veranderende klimaat. Dit initiatief zal alleen maar groeien - het enige wat we doen is helpen om een broodnodige wettelijke onvermijdelijkheid te versnellen."
Lees de officiële verklaring hier
Afbeeldingen:
1. Op het podium: Ambassadeur John Licht legt de officiële verklaring van Vanuatu af.
2. Nevenevenement over ecocide van links naar rechts: Ambassadeur John Licht van Vanuatu; Rodrigo Lledó, Chileens advocaat; Jojo Mehta, directeur van Ecological Defence Integrity en medeoprichter van Stop Ecocide campagne; Losaline Teo, Crown Counsel van Tuvalu; Natan Brechtefeld Teewe, voormalig minister van Justitie, Kiribati.
AANTEKENINGEN VAN DE REDACTIE:
Vanuatu is een eilandstaat in de Stille Oceaan die bestaat uit ongeveer 80 eilanden en is aangewezen als 's werelds meest klimaatgevoelige staat. De kleine republiek met 270.000 inwoners heeft een leidende stem in de regio en verklaarde vorig jaar al publiekelijk bereid te zijn om juridische wegen te bewandelen om klimaatrechtvaardigheid en compensatie voor klimaatschade na te streven.
Ecological Defence Integrity is een Britse non-profit die in 2017 is opgericht door milieuactiviste Jojo Mehta en juridisch pionier wijlen Polly Higgins (1968-2019), om de oprichting van ecocide als misdrijf bij het Internationaal Strafhof te ondersteunen. Om hiervoor te crowdfunden lanceerden ze de publieksgerichte campagne Stop Ecocidewaarbij supporters zichzelf uitroepen tot Earth Protectors en bijdragen aan een wereldwijd gevalideerd Trust Fund.