Massale vernietiging van de natuur bereikt het Internationaal Strafhof (ICC) nu eilandstaten in de Stille Oceaan voorstellen om "ecocide" als internationaal misdrijf te erkennen.
Samenvatting:
Mijlpaal voor milieurechtvaardigheid als amendement wordt voorgesteld op het Statuut van Rome van het ICC om een misdrijf van ecocide op te nemen.
Vanuatu hoofdsponsor van historisch voorstel om hoge ambtenaren en beleidsmakers verantwoordelijk te stellen en te straffen voor de zwaarste misdaden tegen het milieu
Het ICC heeft internationale jurisdictie om genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en het misdrijf agressie te vervolgen. Ecocide zou, als het wordt aangenomen, het vijfde internationale misdrijf worden.
NEW YORK, 09 SEPTEMBER 2024: Vandaag werd het misdrijf ecocide formeel ter overweging voorgelegd aan de lidstaten van het Internationaal Strafhof (ICC) - een gebeurtenis die een grote stap voorwaarts betekent in de wereldwijde inspanning om massavernietiging van het milieu als misdrijf op te nemen in het internationaal recht.
Ecocide", zoals voorgesteld door Vanuatu, Fiji en Samoa, wordt gedefinieerd als "onwettige of moedwillige handelingen die worden gepleegd in de wetenschap dat er een aanzienlijke kans bestaat dat door deze handelingen ernstige en wijdverspreide of langdurige schade aan het milieu wordt toegebracht". Deze definitie kwam in 2021 naar voren uit een panel van onafhankelijke deskundigen, bestaande uit topjuristen van over de hele wereld, bijeengeroepen door de Stop Ecocide Foundation, en heeft veel juridische en politieke aandacht gekregen.
Het ICC, dat in 2002 werd opgericht, is het enige internationale tribunaal dat bevoegd is om personen met een superieure verantwoordelijkheid voor genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden of agressiemisdaden te vervolgen. Onder de nieuw voorgestelde ecocidewetgeving kunnen dergelijke personen strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld als hun daden resulteren in ernstige milieuschade, zoals massale olie- of chemicaliënlekkages, het kappen van primaire regenwouden of de vernietiging van hele riviersystemen.
Professor Philippe Sands KCprofessor in de rechten aan het University College London en medevoorzitter van het panel van onafhankelijke deskundigen voor de juridische definitie van ecocide, zei het volgende, "Er is een duidelijke leemte in het Statuut van het ICC, en ecocide staat nu stevig op de agenda, een vitaal en noodzakelijk moment voor een effectieve internationale wetgeving. Deze ontwikkeling weerspiegelt een groeiend besef dat ernstige milieuvernietiging dezelfde juridische aansprakelijkheid verdient als andere ernstige internationale misdaden die gericht zijn op de mens. Ik dring er bij de lidstaten op aan om dit initiatief te steunen, om te erkennen dat het Statuut van Rome in zijn huidige vorm milieuschade niet adequaat kan aanpakken, en dat dit een moment van generatiewisseling is, een moment dat nodig is om ons milieu te beschermen en de komende generaties het signaal te geven dat de wereld dit echt serieus meent."
Na kennisgeving aan de secretaris-generaal van de VN, António Guterres, is een formeel voorstel tot wijziging van het Statuut van Rome om het misdrijf ecocide op te nemen ingediend bij de Werkgroep voor Wijzigingen van de Vergadering van het ICC door lidstaat Vanuatu - een laaggelegen archipel van 80 eilanden in Oceanië - en mede-ingediend door mede-eilandstaten in de Stille Oceaan Fiji en Samoa, waaruit het belang blijkt van milieurechtvaardigheidsoverwegingen voor kleine eilandstaten in ontwikkeling (Small Island Developing States, SIDS). Vanuatu was de eerste natie die opriep tot internationale erkenning van ecocide bij het Internationaal Strafhof in 2019.
De afgelopen 18 maanden is er op nationaal en regionaal niveau een golf van nieuwe ecocidewetgeving op gang gekomen. Begin 2024 voerde België een nationaal misdrijf van ecocide in, terwijl de Europese Unie een "gekwalificeerd" misdrijf opnam in haar onlangs herziene richtlijn inzake milieucriminaliteit om "gedrag dat vergelijkbaar is met ecocide" aan te pakken. De richtlijn werd aangenomen met 499 stemmen voor, 100 tegen en 23 onthoudingen in het Europees Parlement. In andere landen, waaronder Peru, Brazilië, Schotland, Italië en Mexico, is nieuwe wetgeving op het gebied van ecocide in ontwikkeling.
Hetis veelzeggend dat vorige week The Global Commons Survey 2024 - eennieuwe opiniepeiling van Ipsos in opdracht van Earth4All en de Global Commons Alliance - onthulde dat 72% van de mensen in de rijkste landen ter wereld voorstander is van wetgeving voor ecocide. Bijna drie van de vier ondervraagden in de G20-landen (met uitzondering van Rusland) waren voor het strafbaar stellen van acties die wijdverspreide, langdurige of onomkeerbare schade aan natuur en klimaat veroorzaken.
Jojo Mehta, medeoprichter en CEO van Stop Ecocide International, zei: "Het introduceren van ecocide als een internationaal misdrijf is van cruciaal belang omdat het diegenen in posities met superieure verantwoordelijkheid - hooggeplaatste leidinggevenden en beleidsmakers - verantwoordelijk houdt voor beslissingen die kunnen leiden tot ernstige milieuvernietiging. Het primaire doel is uiteindelijk beschermend: het is afschrikking. Het strafrecht creëert krachtige morele en wettelijke grenzen, en maakt duidelijk dat extreme niveaus van schade niet alleen onwettig, maar totaal onaanvaardbaar zijn. Door juridische consequenties vast te leggen, creëren we een vangrail die besluitvormers dwingt om veiligheid voor mens en planeet prioriteit te geven, waardoor de manier waarop zij hun verplichtingen benaderen fundamenteel verandert. We creëren ook een weg naar gerechtigheid voor de ergste schade, of die zich nu voordoet in tijden van conflict of in tijden van vrede."
Het voorstel om het Statuut van Rome te wijzigen komt op een kritiek punt in de geschiedenis van het ICC, dat de afgelopen maanden internationaal onder de loep is genomen. Amerikaanse wetgevers dreigden met sancties nadat het hof had aangekondigd dat het arrestatiebevelen wilde uitvaardigen tegen de hoogste functionarissen van Israël, waaronder premier Benjamin Netanyahu, en de leiders van Hamas wegens vermeende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in het conflict in Gaza. Het hof heeft ook een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Russische president Vladimir Poetin, wegens misdaden tegen de menselijkheid tijdens het conflict met Oekraïne.
Ralph Regenvanu, Speciaal Gezant voor Klimaatverandering en Milieu voor de Republiek Vanuatu, zei: "Verlies en schade aan milieu en klimaat in Vanuatu verwoesten onze eilandeconomie, zetten ons grondgebied onder water en bedreigen onze bestaansmiddelen. Deze tragedie is niet uniek voor Vanuatu, maar wordt gedeeld door vele kleine eilandstaten die, hoewel ze de minste verantwoordelijkheid dragen voor de crisis, het meest te lijden hebben onder de gevolgen ervan.
"We ondernemen moedige en noodzakelijke actie om deze uitdagingen aan te pakken en moedigen andere kwetsbare staten aan om kennis te nemen van ons onlangs ingediende voorstel om ecocide voor het ICC te brengen. Vanuatu vindt het absoluut noodzakelijk dat de internationale gemeenschap dit gesprek serieus neemt, en we nodigen alle lidstaten van harte uit om mee te doen. Wettelijke erkenning van ernstige en wijdverspreide milieuschade biedt aanzienlijke mogelijkheden om gerechtigheid te garanderen en, wat cruciaal is, om verdere vernietiging tegen te gaan.
"Als eerste natie die opriep om ecocide als misdrijf op te nemen in het ICC in 2019, blijft Vanuatu zich inzetten om deze kritieke kwesties op het hoogste niveau aan te pakken. We dringen er bij de ICC-lidstaten op aan om nota te nemen van de zeer aanzienlijke steun van het maatschappelijk middenveld voor dit initiatief over de hele wereld, terwijl het verder gaat in deze cruciale discussie."