Eilandstaten in de Stille Oceaan dienen voorstel in bij het Internationaal Strafhof (ICC) om "ecocide", massale vernietiging van de natuur, te erkennen als internationale misdaad.
Samenvatting:
Milestone for environmental justice as amendment proposed to the Rome Statute of the ICC to include a crime of ecocide.
Vanuatu is de hoofdsponsor van het historisch voorstel om hoogeplaatste functionarissen en besluitvormers verantwoordelijk te houden en te straffen voor de zwaarste misdaden tegen het milieu
Het ICC heeft internationale jurisdictie om genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en het misdrijf agressie te vervolgen. Ecocide zou, als het wordt aangenomen, het vijfde internationale misdrijf worden.
NEW YORK, 09 SEPTEMBER 2024: Vandaag werd ecocide formeel als misdaad voorgelegd aan de lidstaten van het Internationaal Strafhof (ICC) - dit is een grote stap voorwaarts in de wereldwijde inspanning om massale milieuvernietiging van het als misdaad te verankeren in het internationaal recht.
Ecocide", zoals voorgesteld door Vanuatu, Fiji en Samoa, wordt gedefinieerd als "onwettige of moedwillige handelingen die worden gepleegd in de wetenschap dat er een aanzienlijke kans bestaat dat door deze handelingen ernstige en wijdverspreide of langdurige schade aan het milieu wordt toegebracht". Deze definitie kwam in 2021 naar voren uit een panel van onafhankelijke deskundigen, bestaande uit topjuristen van over de hele wereld, bijeengeroepen door de Stop Ecocide Foundation, en heeft veel juridische en politieke aandacht gekregen.
Het ICC, opgericht in 2002, is het enige internationaal hof met de bevoegdheid om hooggeplaatste individuen te vervolgen voor genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden of het misdrijf agressie. Onder het nieuw ecocidevoorstel kunnen dergelijke personen strafrechtelijk aansprakelijk worden gehouden als hun daden resulteren in ernstige milieuschade, zoals massale olie- of chemicaliënlekkages, het kappen van oerbossen of de vernietiging van riviersystemen.
Professor Philippe Sands KC, professor in de rechten aan het University College London en medevoorzitter van het Panel van Onafhankelijke Deskundigen voor de juridische definitie van ecocide, zei: "Er is een duidelijke leemte in het Statuut van het ICC, en ecocide staat nu stevig op de agenda. Dit is een noodzakelijk moment voor een doeltreffende internationale wetgeving. Deze ontwikkeling weerspiegelt een groeiend besef dat ernstige milieuvernietiging dezelfde juridische aansprakelijkheid verdient als andere ernstige internationale misdaden die zich focussen op de mens. Ik dring er bij de lidstaten op aan om dit initiatief te steunen, om te erkennen dat het Statuut van Rome in zijn huidige vorm milieuschade niet adequaat kan aanpakken, en dat dit moment de omkanteling van een generatie kan inluiden. Dit is nodig is om ons milieu te beschermen en de komende generaties het signaal te geven dat de wereld dit echt serieus meent."
António Guterres, Secretaris-Generaal van de VN, gaf eerst kennis van het voorstel. Hierna diende ICC-lidstaat Vanuatu - een laaggelegen archipel van 80 eilanden in Oceanië - en eilandstaten Fiji en Samoa formeel een voorstel in tot wijziging van het Statuut van Rome om de misdaad van ecocide bij de Werkgroep voor Wijzigingen van de Vergadering van het ICC. Hieruit blijkt het belang blijkt van milieurechtvaardigheid voor kleine eilandstaten in ontwikkeling (Small Island Developing States, SIDS). Vanuatu was het eerste land dat opriep tot de internationale erkenning van ecocide bij het Internationaal Strafhof in 2019.
De afgelopen 18 maanden kwam er op nationaal en internationaal niveau een golf van nieuwe ecocidewetgeving op gang. Begin 2024 erkende België ecocide als internationale misdaad, terwijl de Europese Unie een "gekwalificeerde" misdaad opnam in haar de onlangs herziene Richtlijn Milieucriminaliteit om "gedrag vergelijkbaar met ecocide" aan te pakken. De richtlijn werd aangenomen in het Europees Parlement met 499 stemmen voor, 100 tegen en 23 onthoudingen. Ook in landen zoals Peru, Brazilië, Schotland, Italië en Mexico worden nieuwe ecocidewetgeving ontwikkeld.
Hetis veelzeggend dat vorige week The Global Commons Survey 2024 - eennieuwe opiniepeiling van Ipsos in opdracht van Earth4All en de Global Commons Alliance - onthulde dat 72% van de mensen in de rijkste landen ter wereld voorstander is van wetgeving voor ecocide. Bijna drie van de vier ondervraagden in de G20-landen (met uitzondering van Rusland) waren voor het strafbaar stellen van acties die wijdverspreide, langdurige of onomkeerbare schade aan natuur en klimaat veroorzaken.
Jojo Mehta, medeoprichter en CEO van Stop Ecocide International, zei: "Het introduceren van ecocide als een internationaal misdrijf is van cruciaal belang omdat het diegenen in posities met superieure verantwoordelijkheid - hooggeplaatste leidinggevenden en beleidsmakers - verantwoordelijk houdt voor beslissingen die kunnen leiden tot ernstige milieuvernietiging. Het primaire doel is uiteindelijk beschermend: het is afschrikking. Het strafrecht creëert krachtige morele en wettelijke grenzen, en maakt duidelijk dat extreme niveaus van schade niet alleen onwettig, maar totaal onaanvaardbaar zijn. Door juridische consequenties vast te leggen, creëren we een vangrail die besluitvormers dwingt om veiligheid voor mens en planeet prioriteit te geven, waardoor de manier waarop zij hun verplichtingen benaderen fundamenteel verandert. We creëren ook een weg naar gerechtigheid voor de ergste schade, of die zich nu voordoet in tijden van conflict of in tijden van vrede."
Het voorstel om het Statuut van Rome te wijzigen komt op een kritiek moment in de geschiedenis van het ICC, dat de afgelopen maanden internationaal onder druk kwam te staan. Amerikaanse wetgevers dreigden met sancties nadat het hof had aangekondigd dat het arrestatiebevelen te willen uitvaardigen tegen de hoogste vertegenwoordigers van Israël, waaronder premier Benjamin Netanyahu, en de leiders van Hamas wegens vermeende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in het conflict in Gaza. Het hof heeft ook een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Russische president Vladimir Poetin, wegens misdaden tegen de menselijkheid in het conflict met Oekraïne.
Ralph Regenvanu, Speciaal Gezant voor Klimaatverandering en Milieu voor de Republiek Vanuatu, zei: "Verlies en schade aan milieu en klimaat in Vanuatu verwoesten onze eilandeconomie, zetten ons grondgebied onder water en bedreigen onze bestaansmiddelen. Deze tragedie is niet uniek voor Vanuatu, maar wordt gedeeld door vele kleine eilandstaten die, hoewel ze de minste verantwoordelijkheid dragen voor de crisis, het meest te lijden hebben onder de gevolgen ervan.
"We ondernemen moedige en noodzakelijke actie om deze uitdagingen aan te pakken en moedigen andere kwetsbare staten aan om kennis te nemen van ons onlangs ingediende voorstel om ecocide voor het ICC te brengen. Vanuatu vindt het absoluut noodzakelijk dat de internationale gemeenschap dit gesprek serieus neemt, en we nodigen alle lidstaten van harte uit om mee te doen. Wettelijke erkenning van ernstige en wijdverspreide milieuschade biedt aanzienlijke mogelijkheden om gerechtigheid te garanderen en, wat cruciaal is, om verdere vernietiging tegen te gaan.
"Als eerste natie die opriep om ecocide als misdrijf op te nemen in het ICC in 2019, blijft Vanuatu zich inzetten om deze kritieke kwesties op het hoogste niveau aan te pakken. We dringen er bij de ICC-lidstaten op aan om nota te nemen van de zeer aanzienlijke steun van het maatschappelijk middenveld voor dit initiatief over de hele wereld, terwijl het verder gaat in deze cruciale discussie."