Maak ecocide in Ghana strafbaar om illegale goudmijnramp te beteugelen
Deze serie gastblog posts is bedoeld als een speciale ruimte voor de vele bewegingen/campagnes over de hele wereld die geconfronteerd worden met de vernietiging van ecosystemen om hun verhalen, verhalen en perspectieven te delen.
Nana Yaw Osei-Darkwa is ondernemer, milieuactivist en oprichter van het Green Republic Project.
In september gingen Ghanese burgers de straat op in de hoofdstad en massa-arrestaties leidden tot nationale verontwaardiging. In oktober haalde een nieuwe driedaagse mobilisatie de krantenkoppen. Ondertussen berichtte de BBC vanaf de oevers van de Ghanese Pra-rivier dat het water "zo dik en verkleurd was dat een kunstenaar het als verf kon gebruiken". Het nationale waterbedrijf verklaarde dat het de toevoer van schoon water met 75% had moeten verminderen en rapporten meldden dat de bosbedekking met meer dan 4000 hectare was afgenomen, oftewel ongeveer 6500 voetbalvelden.
De oorzaak van deze omwenteling? Een praktijk die in Ghana bekend staat als 'Galamsey'. Dit betekent 'verzamelen en verkopen' in Ghanese straattaal en verwijst naar de praktijk van illegale goudwinning. Hoewel het geen nieuw fenomeen is, zijn de omvang en de aard ervan de afgelopen jaren radicaal veranderd, waardoor de vernietiging van ons milieu een tragische turbo heeft gekregen. Hier stel ik dat de nieuw gekozen regering deze ecologische ramp moet aanpakken door massale vernietiging van de natuur, ook wel ecocide genoemd, strafbaar te stellen.
Galamsey-mijn. Credit: Wereldwijd initiatief tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad.
Wat houdt Galamsey in en waarom is het zo schadelijk voor het milieu?
De milieueffecten van Galamsey zijn altijd veel groter geweest dan die van legale goudwinning. Terwijl bij reguliere mijnbouw meestal zware machines worden gebruikt om diepe kuilen te graven, worden bij illegale goudwinning in Ghana ondiepe kuilen gegraven over grote stukken land, waardoor grotere gebieden worden aangetast. Bovendien is Galamsey meestal geconcentreerd in de buurt van water, waar het makkelijker is om goud te vinden, wat betekent dat het risico op waterverontreiniging veel groter is. Maar illegale goudwinning is al tientallen jaren oud in Ghana, dus waarom richt het nu zoveel schade aan?
Dit is deels te wijten aan een perfecte storm van economische factoren - een binnenlandse economische neergang, stijgende werkloosheid, gecombineerd met een hausse in de wereldwijde goudprijzen heeft een hernieuwde goudkoorts veroorzaakt in Ghana. Maar het is van cruciaal belang dat de verslechterende milieueffecten van Galamsey ook worden toegeschreven aan de transformatie van de winningsmethoden in de afgelopen jaren.
Historisch gezien bestond de praktijk voornamelijk uit Ghanese jonge mannen die handarbeid verrichtten met pikhouwelen en schoppen en goud wonnen door het eenvoudige proces van pannen. Maar de laatste jaren is Galamsey veel georganiseerder en geïndustrialiseerder geworden, deels dankzij Chinese investeringen en arbeidskrachten. Het gebruik van giftige chemicaliën zoals kwik en cyanide om goud te winnen is veel gebruikelijker geworden en nieuwe Chinese technologie en machines hebben de exploratie van rivierbeddingen verbeterd en ontbossing op veel grotere schaal mogelijk gemaakt.
Deze veranderingen in de praktijk hebben Galamsey niet alleen veel lucratiever en wijdverspreider gemaakt, ze hebben ook de gevolgen voor het milieu drastisch vergroot. Kwik, bijvoorbeeld, kan duizend jaar in het water blijven en hoopt zich op via de voedselketen via gewassen en vis, terwijl de steeds wijder verbreide verstoring van de bodem van rivierbeddingen de rivieren heeft vervuild.
Naar verluidt is de watervervuiling in Ghana nu zeven keer hoger dan normaal en zijn de rivieren Pra, Ankobra, Birim en Offin zwaar vervuild met dodelijke chemicaliën, wat ernstige gevolgen heeft voor de toegang van lokale gemeenschappen tot water en de gezondheid van lokale ecosystemen. Nu de klimaatverandering de watervoorziening van Ghana al bedreigt, is deze verslechtering van de waterkwaliteit des te rampzaliger.
Vervuilde rivier in Ghana. Krediet: WaterAid/ Nana Kofi Acquah
Ondertussen hebben de kostbare ecosystemen van Ghana hieronder geleden. 34 natuurreservaten en duizenden hectaren bos zijn beschadigd. Daarnaast heeft Galamsey geleid tot het kappen van minder schadelijke vormen van landgebruik, zoals cacaoplantages, die ook een belangrijke bron van inkomsten zijn voor veel Ghanezen. Land wordt niet alleen gekapt, maar wordt ook op de lange termijn aangetast door Galamsey, waardoor de toekomstige veilige teelt van het land mogelijk wordt belemmerd.
De crisis niet aanpakken
De Rapid Response Unit van de Forestry Commission krijgt training voor anti-Galamsey operaties. Credit: Staatsbosbeheer Ghana.
Ondanks de belofte van de regering om een einde te maken aan de praktijk bij haar verkiezing in 2017, is er weinig gedaan om de crisis echt aan te pakken. Als reactie op protesten en de dreiging van een landelijke sluiting in de afgelopen maanden, zag de regering zich gedwongen om maatregelen af te kondigen om Galamsey te bestrijden; ze trok een richtlijn uit 2022 in die mijnbouw in bosreservaten had toegestaan en introduceerde een richtlijn om de anti-Galamsey inspanningen te stimuleren door middel van militaire interventie.
Tijdens de verkiezingen deze maand werd de regering echter weggestemd, te midden van nationale woede over de ecologische ramp die zij heeft veroorzaakt en een gevoel van onrechtvaardigheid over het feit dat gewone Galamsey-arbeiders het doelwit waren, in tegenstelling tot de straffeloosheid voor degenen die hoge machtsposities bekleden.
Ecocide: een effectief afschrikmiddel
Er is een opwindend groeiende wereldwijde beweging die het strafbaar wil stellen om massaal schade toe te brengen aan de natuur. Dit misdrijf staat bekend als ecocide en over de hele wereld wordt vooruitgang geboekt met de invoering ervan, zowel op internationaal als nationaal niveau.
Ecocide is al een misdrijf in verschillende nationale rechtsgebieden, zoals Oekraïne, België en Chili. Op internationaal niveau werd onlangs een historisch voorstel om van ecocide een internationaal misdrijf te maken formeel ingediend bij het Internationaal Strafhof door drie eilandstaten in de Stille Oceaan, een voorstel dat nu ook wordt gesteund door de Democratische Republiek Congo.
De speciale gezant van de Republiek Vanuatu voor klimaatverandering en milieu, Ralph Regenvanu, bespreekt het voorstel van het land om van ecocide een internationaal misdrijf te maken tijdens een officiële bijeenkomst van de 23e Vergadering van Staten die Partij zijn bij het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof. Credit: Patricia Willocq fotografie.
Op dit moment is het in Ghana illegaal om zonder vergunning te mijnen, maar sporadische handhaving door de overheid tegen illegale mijnbouw heeft de industrie geen deuk opgeleverd. Wat de ecocide-wetgeving onderscheidt van de bestaande wetgeving is dat deze zich richt op de mate van milieuschade die wordt toegebracht. In het bijzonder probeert het diegenen in de hoogste machtsposities verantwoordelijk te houden. Dit creëert een bijzonder sterk afschrikkend effect, omdat vooral diegenen in hoge verantwoordelijke posities het meest bang zijn voor strafrechtelijke sancties en de macht hebben om van koers te veranderen en duurzamere praktijken toe te passen.
Het aanpakken van de Galamsey-arbeiders, zoals Ghana momenteel doet, is een enorme onderneming en een aanslag op de middelen gezien het enorme aantal arbeiders. Het is ook fundamenteel oneerlijk omdat het de armste leden van de samenleving treft, die het minst verdienen en het meeste risico lopen door hun betrokkenheid bij de industrie. Vanuit milieuperspectief is het zinloos, omdat het degenen die de industrie leiden niet ter verantwoording roept en de praktijk van Galamsey in het algemeen niet afschrikt.
Een bijkomend voordeel van een ecocide-wet is dat deze ook legale mijnbouwpraktijken onder controle zou houden. De activiteiten van grote mijnbouwbedrijven leiden tot watervervuiling omdat ze de milieurisico's verwaarlozen die worden veroorzaakt door onverantwoordelijke en onethische mijnbouwpraktijken. Deze praktijken mogen niet ongestraft blijven alleen omdat de daders een vergunning hebben gekregen.
Tijd voor actie
Nu er een nieuwe regering is gekozen in Ghana, hebben we de kans om de rampzalige koers die we zijn ingeslagen te wijzigen. We moeten ecocide hier strafbaar stellen en de internationale inspanningen steunen om een internationaal ecocide-misdrijf veilig te stellen, zodat degenen die Galamsey organiseren en verantwoordelijk zijn voor het decimeren van ons milieu, echt ter verantwoording kunnen worden geroepen. Het Green Republic Project staat klaar om te helpen de zaak van de ecocidewet te bepleiten en ik roep alle goedbedoelende Ghanezen op dit te doen om de toekomst van Ghana veilig te stellen.