We zijn het tijdperk van de 'klimaatoorlog' binnengetreden
Deze gastblog maakt deel uit van een serie die bedoeld is als een speciale ruimte voor de vele wereldwijde bewegingen/campagnes die de vernietiging van ecosystemen tegengaan om hun verhalen, verhalen en perspectieven te delen.
Deze gastblog is geschreven door Richard Rogers, uitvoerend directeur van Climate Counsel en Moneim Adam, uitvoerend directeur van Sudan Human Rights Hub en oorspronkelijk gepubliceerd in Euronews.
We zijn het tijdperk van de 'klimaatoorlog' binnengetreden - Onze mondiale instellingen moeten de uitdaging aankunnen
Door Richard J Rogers & Moneim Adam
Al tientallen jaren voorspellen mensenrechtenexperts het vooruitzicht van gewelddadige menselijke conflicten die worden aangewakkerd door de milieuspanningen van klimaatverandering. Extreme weersomstandigheden en grondstoffenschaarste zijn nu een belangrijke factor in de toename van conflicten over de hele wereld.
De afhankelijkheid van de beschaving van een stabiele en gezonde leefwereld is lange tijd een favoriet thema geweest van sciencefictionschrijvers. Milieurampen die conflicten veroorzaken kwamen voor in de dystopische werelden van schrijvers als Margaret Attwood, Octavia E. Butler en zelfs Dr. Seuss. Maar terwijl deze fictieve 'eco-oorlogen' vaak werden geschreven als allegorie of waarschuwing voor toekomstige gevaren, zijn ze nu heel erg de realiteit.
De VN erkent klimaatverandering als een 'multiplicator van bedreigingen' voor internationale vrede en veiligheid. Dit betekent dat klimaatverandering zowel de omstandigheden verergert die tot conflicten kunnen leiden als conflicten versnelt in hun escalatie naar oorlog. Terwijl sommige delen van de wereld, vaak degenen die de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de klimaatcrisis, grotendeels zijn afgeschermd van deze effecten, leven er enorme aantallen mensen in gebieden op aarde die op dit moment te maken hebben met door het klimaat veroorzaakte destabilisatie en geweld.
In 2007 wees de toenmalige secretaris-generaal van de VN, Ban Ki-Moon, klimaatverandering aan als een van de hoofdoorzaken van de aanhoudende tragedie in Darfur, Soedan. Omdat de jaarlijkse regenval in de regio sinds de jaren tachtig gestaag afneemt, ligt waterschaarste aan de basis van de nu al een halve eeuw durende oorlog, waarbij meer dan 300.000 Darfuriërs om het leven zijn gekomen en twee miljoen mensen ontheemd zijn geraakt.
Sinds het conflict door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties naar het Internationaal Strafhof (ICC) is verwezen, zijn er verschillende personen aangeklaagd. Het ICC zou zijn middelen en expertise moeten gebruiken om het verband tussen waterstress en het geweld in Darfur te analyseren en deze zorgwekkende trend bekend te maken.
Gewapende conflicten zijn op hun beurt een bron en aanjager van milieuschade. In Soedan bijvoorbeeld hebben gewapende groepen die winst willen maken met illegale goudwinning (met hulp van de Wagner Group) het land en de waterbronnen van hele gemeenschappen vervuild met kwik en cyanide.
Een recenter voorbeeld is het voortdurende conflict in Oekraïne, waar de gevolgen van de oorlog voor het milieu waarschijnlijk nog generaties lang voelbaar zullen zijn. De vernietiging van de Nova Kakhovka Dam, waarvan de ecologische gevolgen herhaaldelijk zijn aangeduid als 'ecocide', heeft uitgestrekte gebieden vruchtbaar land onder water gezet en alarm geslagen over het wegspoelen van agrotoxines en petrochemicaliën in de Zwarte Zee.
Het ICC beschikt al over de juridische middelen om de verantwoordelijken voor deze misdaden te vervolgen. Het Statuut van Rome bevat meerdere bepalingen voor milieumisdaden in zowel oorlogs- als vredestijd, maar toch heeft het hof nog geen enkele zaak vervolgd die zich richtte op massale schade aan het milieu.
In onze hoedanigheid als mensenrechtenadvocaten en pleitbezorgers roepen we het Bureau van de Aanklager op om volledig gebruik te maken van zijn bevoegdheden onder het Statuut van Rome om de rol te onderzoeken die klimaatverandering speelt in het aanjagen en intensiveren van conflicten en prioriteit te geven aan de vervolging van massale milieumisdaden met betrekking tot alle situaties, inclusief Darfur.
Dit omvat het aanstellen van een interne klimaatveiligheidsexpert om over deze zaken te adviseren; het verbeteren van het beleid en de onderzoeksmethoden om een forensische, op klimaatveiligheid gebaseerde aanpak op te nemen; het aanleveren van bewijs waaruit blijkt hoe kwesties met betrekking tot klimaatveiligheid relevant zijn voor de misdaden die worden vervolgd; en het geven van prioriteit aan de vervolging van milieugerelateerde gruweldaden.
De oorlog in Soedan herinnert ons op alarmerende wijze aan het oorzakelijke verband tussen milieustress en -vernietiging en menselijke conflicten. Als het ICC zijn doeltreffendheid wil behouden om de mensheid van dienst te zijn bij het navigeren door een nieuwe realiteit, die gevormd wordt door ecologische en klimatologische onzekerheden, dan moet het Statuut van Rome worden gewijzigd om een op zichzelf staand misdrijf te erkennen dat gericht is op het voorkomen en bestraffen van de ernstigste schade aan de natuur - ecocide.
Link naar de volledige open brief hier